STEMMA

STEMMA

in Aula Constantinopolitana dici coepit, quod prius Diadema vocatum est. Curopalates de Offic. Aulae Constantin. Quod nunc apellatur Stemma, id olim nominatum suit Diadema. Id autem erat textile aureum, cum lapillis et margaritis positum ad Imperatoris frontem, et pone revinctum, cerebrum versus: (quamobrem etiam Diadema Dicitur) quod ex eo paulatim mutatum, effectum est quale videtur hodie, et nominatur Stemma, id olim militaris zona dicebatur, honorem indicans, quâ olim Tyranm Christianos milites primum privabant, tum eos tortoribus dedebant. In quibus verbis, quod Diadematis notationem arcessit Curopolates, a circumligatione et nexu, bene habet: venit enim ἀπὸ τȏυ διαδεῖν, quod circumligare ac cingere notat. At hallucinatur, cum Diadema cum militari antiquorum Zona confundit. Neque enim omnes Zonae militaris iure donati diademati erant, ut notissimum est: cum Diadema semper fuerit nota supremae potestatis, unde Tryphon 1. Maccab. c. 12. v. 39. dicitur sibi imposuisse Asiae Diadema; et pro numero Regnorum, Diademata multiplicari consuevisse, legimus apud Herodianum l. 6. ubi de Artabano: et 1. Maccab. c. 11. v. 13. ubi de Ptolem aeo est. Imo tanta Diadematis religio erat, ut vel in necessitatis casu illud capiti imposuisse alii, quam Regi, capitale esset. Unde nauta is, qui desiliens in mare, ut Alexanderi Diadema in aquas forte prolapsum extraheret, cum illius conservandi gratiâ capiti id suo inter natandum imposuisset, praemiô, ob receptum Diadema, quidem donatus, sed mox, quod regii capitis insigne sibi aptâsset, capite plexus legitur, apud Arrianum l. 7. Huius usum primis romanorum Imperatoribus exosum, posteriobus familiarem fuisse, satis constatiat vero cui hoc quidquid est ornamenti primum debeatur, non adeo expeditum est. Victor id alibr Aureliano, alibi Caligulae illud adscribit. Iornandes Diocletiano: Cedrenus et Fasti Siculi Constantino illud tribuunt. Forte minus constans et per intervalla interruptus pro imperantium ingenio ille mos, posteris occasionem dedit, ut primos eius rei inventores crederent, penes quos primitus illius viderant usum. Coeterum uti non una omnium ratio, ita nec unius illud Diadema generis, sed gemmatum aliud, aliud purum et sine gemmis, utrumque tamen solis Imperatoribus peculiapurm fuit: Utriusque ideam exhibet Anselm. Solerius de Pileo sect. 9. Pervenit autem Diadematis ad Romanos usus a Persis, qui regium tiaram diademate, i. e. fasciâ regali, cum ulbant: quemadmodum apud alias gentes, nudum Principum caput hoc insigne cinxit. Et Persarum quidem ex caeruleo et albo interstinctis: Afrorum album, fuit etc. Vide praeter praefatum Solerium, Alexandrum ab Alexandro Genial. dier. l. 1. 28. Ios. Stephanum Opusc. de coronat. Rom. Pontificis, Car Paschalium Coronarum l. 9. c. 7. et 8. Alios, et supra Lamina. Aliud quid antiquiori aevô vox notavit. Ita enim Plin. l. 35. c. 2. ubi de honore imaginum, Aliter apud Maiores in atriis --- expressi

cerâ vultus singulis disponebantur armariis, ut essent imagines, quae comitarentur gentilitia funera, semperque defuncto aliquo totus aderat familiae eius --- populus. Stemmata vero lineis discurrebant ad imagines pictas. Tablina codicibus implebantur et monumentis rerum in Magistratu gestarum. Ubi Dalechampius Stemmata exponit, in quacumque imagine, eius, qui expressus fuerat, praenominis, nominis, cognominis, appellationem; honorum, quos gessisset, titulos: et progeniei gradum in tritavis, abavis, proavis etc. sicque dicta vult, quod huiusmodi rerum inscriptio ac monumentum coronis circumpictis ornari soleret, id quod hodieque fieri videmus. Antiquissimis vero

temporibus proprie dicebantur ςτέμματα eac coronae, quae sacris adhibebantur, aut sane eae, quae gestabantur a Sacerdotibus. Unde Homerus Il. α. v. 14. de Chryse Sacerdote ait,

Στέμματ᾿ ἔχων εν χερσὶν ————

Et apud Plut. Pelopidâ, Sacerdotes stemmata sua protendentes, hortantur cives, ut patriae Diisque suppetias ferant, vide quoque Actor c. 14. v. 13. Alii hôc nomine donant omina, quae ornatus causâ circum ponebantur manibus, aut cervici, cum ςτέφανον dicant fuisse eam solam coronam, quae caput evinciret, vide Etymologic. voce ςτεφάνη. Sed et ςτέμματα appellata sunt nexus lanae ramo oleae obvolutae, quo supplicantes olim utebantur, uti diximus supra in voce Eiresione. Quo verba Homeri citata alii referunt. Certe nota supplicum velamenta. Velamentum autem in Glossis ςτέμμα, quod infulam vocat Arnobius l. 5. laurus scil. seu olea vittata; uti verba Homeri interpretatur Ovid. in Arte l. 2. v. 401.

Audierat laurumque manu vittasque ferentem

Pro nata Chrysen non valuisse sua.

Unde λευκοςτεφεῖς ἱκετηρίαι Aeschylo in Supplic. quae cum ad genua eorum, quibus supplicabant, protenderent, vel etiam deponerent, dicebantur illa ςτέμμασι καὶ ἱκετηρίαις ςτέφειν, it. καταςτέφειν. Sic cum aras ipsas, in quibus sedebant, hôc pactô velarent. καταςτέφειν βωμοὺς similiter dicti sunt, uti ex Euripide ac Aeschylo docet Desider. Heraldus Animadversionibus Arnobianis l. 5. etc. Α` ςτέφω nominis certe origo, quod redimio, cingo; necto, denotat: ut docet pluribus Paschalius retro laudatus l. 1. c. 2. At apud Martialem, de Spectac. Epigr. 16. v. 5. de Hercule insidente tauro in caelum rapto.

Caesaris atque Iovis confer nunc stemma iuventus:

Par onus ut tulerint, altius iste tulit.

Salmasio stemma, pro stegma est: stegma vero taurum illum vocat, qui Iovem tulit, a ςτέγειν, ferre et sustinere. Vide eum. Not. ad Lamprid. in Heliogabalo c. 25. At Vossius Schema legit similiterque graduum arborem cum imaginibus eâ voce intellectam vult ut supra vidimus ubi de illa. etc. Plura vero de hac voce, apud A. Tiraquellum de Nobilit. c. 6. §. 14. I. Lipsium ad Senecam de Benefic. l. 3. c. 28. Io. Brodaeum ad Calabrum l. 5. Laur. Ramiresium ad Martialem. l. 4. Epigr. 40. etc.